۱۳۹۱ آبان ۲۲, دوشنبه

دوستان پان ایرانیست به خود بیاییم!

ایرانیان نژادپرست نیستند، ولی قطعا گرایشات نژاد پرستانه هم در میان ایرانیان وجود دارد و روشنفکران باید در جهت حساسیت دادن و درمان آن بکوشند. یکی از جاهایی که نژاد پرستی احیانا رخ می نماید در هنگام نظر دادن در مورد محصولات کشورهای همسایه است. اخیرا خیلی ایرانیان سریالهای ترکیه ای من جمله  Mühteşem Yüzyıl  یا چنانکه در فارسی ترجمه شده "حریم سلطان" را با اشتیاق نگاه می کنند و همین علاقه نشان از نزدیکی فرهنگ ایران و ترکیه است. امری که من همیشه بنابر تجربه ام از نزدیک برش تاکید دارم.


عکس فوق عکسی است که در فیس بوک در صفحه "تاریخ ما" زیرش نوشته شده "آیا می دانستید که گالیله در سال 1652 ميلادي کروی بودن زمین را ثابت کرد در حالی که سلطان سلیمان در سال 1610 میلادی حکومت می کرد؟". کامنتهای متنوعی زیر عکس نوشته شده اند ولی کامنتهایی پان ایرانیستی هم بودند که بار نژادگرایانه داشتند مانند کامنتی که چنین مضمونی داشت (عمداً کلمات را قدری جابجا کردم) "ترک و عرب که در هم مخلوط بشوند میشود عثمانی ونتیجه آن همین". سه نفر دیگر هم این افاضه نژادپرستانه را لایک زده بودند. این کامنت البته تنها نبود.

یا کامنت گذار دیگری کارگردان را در یک اظهار نظر سطحی به نژادپرستی متهم کرده بود. منی که خیلی از قسمت های این سریال را به زبان ترکی دیده ام اثری از نژادپرستی یا ضدیت با ایران در آن نیافته ام. اصولا هنرمندان ترکیه، مانند هنرمندان هر کشوری، دورترین قشر این کشور از ناسیونالیسم افراطی  یا پان ترکیسم هستند.

من در فیس بوک برخی از جملات بالا را در شرح عکس آورده و نوشته بودم "من با اینکه یادداشت زیر این عکس که آیا نشان دادن کره در کنار سلطان سلیمان با واقعیت تاریخی کشف کروی بودن زمین توسط گالیله می خواند یا نه کاری ندارم (شاید اشتباه بارز کارگردان باشد) ولی می دانم عثمانی امپراطوری بسیار وسیعی بود که از شرق تا غرب و تا اروپا گسترده بود و از نظر علمی و تکتولوژیک هم از ایران صفوی جلوتر بود. فارغ از این بحث خاص بد نیست علاقمندان به کتابهای علمی و خطی نوشته شده در دوره عثمانی در کتابخانه سلیمانیه به زبانهای ترکی عثمانی و عربی و فارسی مراجعه کنند."

یکی از دوستان اهل فضل و مطالعه، که خودش فارس زبان است، ذیل نوشته من کامنتهایی آورد که من با اجازه او نقل شان می کنم:

"صحنه آرایی از نظر من هم در این تصویر اشکال دارد ولی گردی زمین در آن دوران بر دولت ها و دریانوردان معلوم شده بود و کره هم وجود داست. نمونه نقشه های آن دوران را می توان در این تصویر دید....به علاوه، امپراطوری عثمانی در قرن هفدهم به مراتب از ایرانیان پبشرفته تر بود. نمونه ی نقشه های عثملنی را می توان در مجموعه ی موزه ی والترز در فیلادلفیا دید....این هم نقشه ی دریای خزر که توسط عثمانیان درقرن شانزدهم تهیه شده... بی سوادی و اعتماد به نفس نژادپرستان ایرانی حد و مرزی ندارد."

یکی از دوستان اهل فضل دیگر که مدرس فلسفه هم هست نوشته بود: "من که متوجه نشدم منظور چه بود؛ تا آنجا که من می‌دانم، مدل‌های ارسطو و افلاطون و برخی دیگر از فلاسفۀ طبیعی مثل آناکسیمندر برای زمین همه کروی است!"

دوست دیگری نوشت: 

"من سریال را ندیدم ولی به عنوان یک معلم " نقشه برداری " عرض میکنم که کرویت زمین حدود دو هزار و ششصد سال پیش توسط فیثاغورث بیان شده و حتی دو هزار و سیصد سال پیش دانشمندی بنام اراتوستن محیط و قطر زمین را حساب کرده است.که با مقدار دقیق امروزی یازده درصد اختلاف دارد یعنی در ان زمان با دقت بالایی حتی قطر کره زمین هم محاسبه شده است."

و شاهین نوشت:

"واقعا چه پارانوئیا و زنوفوبیایی شکل گرفته حول محور این سریال. از رضا رشیدپور که یک قسمت از برنامش رو به این سریال اختصاص داده تا خیلی از دوستان خودمون. داد و قریاد که آی اصلا ترکیه این سریال رو ساخته که ایران رو تحقیر کنه، وای می خوان ایران رو تجزیه کنند. یکی نوشته بود می خواهند سلطان سلیمان این منفور تاریخ را بزک کرده به خورد ما بدهند. حالا درسته طبیعتا در یک سریال دراماتیک اعراق شده و بار دراماتیک به ماجراهای تاریخی داده می شود ولی مگر این مسئله در سریال های تاریخی ایرانی رخ نمی دهد؟ حالا اینها می شوند سریال خوب، آنها می شوند بزک کردن منفوران تاریخ؟ اتفاقا هر چه مردم این سریال ها را ببینند و متوجه شوند که این قهرمان سازی های تاریخی منحصر به کشور خودشان نیست بهتر است به درک واقعبینانه تری دست پیدا می کنند. دیگر زیر همین نوشته کامنت داده بود که متاسفانه با تمام این اوصاف فکر میکنم ایرانیها می نشینند و این سریال را می بینند! خوب معلوم است مردم عادی که به اندازه بعضی از این "صاحب نظران" پارانوئیا ندارند.

کامنتهای مفید دیگری هم بودند که برای اجتناب از طولانی شدن بحث به همین ها اکتفا می کنم. العاقل یکفی بالاشاره!

 

۳ نظر:

  1. یک - رضا رشید پور خودش تبریزی است! به نظر من بد نیست کمی واکاوی بشود که چرا یک تبریزی به این نکته توجه کرده!

    دو - گرایش های نژاد پرستانه در میان کدامیک از ملتهای اطراف ایران وجود ندارد؟ که شما فرموده اید میان ایرانیان قطعا هست! با 3 تا لایک شما این را فهمیدید؟ پس این دوستان اهل فضل شما که محکوم کرده اند چه؟ اینها به اندازه ی آن سه تا لایک هم تاثیر در نظر شما ندارند!؟

    سه - این چیز ها چه ربطی به پان ایرانیست ها دارد؟ اصلا تیتر شما به متن نمی خورد!

    پاسخحذف
  2. کاربرد کلمه ی پان ایرانیسم به آن صورتی که محمود افشار به کار برده در روزگار ما از این نظر اشکال برانگیز است که نام یک واحد در حال حاضر سیاسی (کشور ایران) را در مورد یک قلمروی فرهنگی به کار می برد. نمی توان این کلمه را به کار برد و از خواننده خواست که معنایی سیاسی در آن نبیند. مخصوصا وقتی احزاب فاشیستی چون حزب پزشکپور سال ها از آن در توصیف عقاید فاشیستی خود استفاده کرده باشند.

    معنای سیاسی کلمه ی پان ایرانیسم کمی گمراه کننده است شاید از این نظر که چندین سازمان مختلف یا از این کلمه استفاده کرده اند یا به این نام خوانده شده اند. حزب پان ایرانیست (محسن پزشکپور، محمدرضا عاملی تهرانی)، حزب ملت ایران بر بنیاد پان ایرانیسم (داریوش فروهر، خسرو سیف) و گروه کوچک دیگری به نام پرچمداران پان ایرانیست احزابی بوده اند که این کلمه را در نام خود استفاده کردند. حزب سوسیالیست ملی کارگران ایران -سومکا (داوود منشی‌زاده، داریوش همایون) و حزب آریا (سرلشکر حسن ارفع، بهرام آریانا) از اصطلاح پان ایرانیسم استفاده نمی کردند ولی بسیاری از مردم به دلیل شباهت شوونیسم این احزاب با شوونیسم حزب پان ایرانیست، تقلید هر دو از حزب نازی آلمان، و نفرت همه ی این احزاب از کمونیسم و حزب توده آنها را پان ایرانیست می خواندند. در این میان تنها حزب ملت ایران بود که از شوونیسم نازی وار پان ایرانیست های اولیه فاصله گرفت و به مصدق پیوست.

    پاسخحذف
  3. اشاره میثم به پان ایرانیسم در اینجا به نژادپرستی ایرانی است. با توجه به تاریخ این کلمه بیراه هم نگفته است.

    پاسخحذف