سیاست‌ورزی هویتی هر خوب و بدی که در خودش داشته است یا دارد، احتمالا انقلاب ایران هم دارد. انقلاب «اسلامی» ۱۳۵۷ از مهمترین و حتی از جهاتی اولین نمونه‌های سیاست‌ورزی هویتی (identity politics) در دوران معاصر است. انقلاب اسلامی ایران تقریبا همزمان با جنبش مدنی سیاهان آمریکا و همینطور جنبش‌های دانشجویی ۱۹۶۸ به بعد رخ داد.
یک شاهدش هم اینکه یکی از فعال‌ترین بخش‌های انقلاب دانشجویان عضو کنفدراسیون در خارج کشور بودند، مثلا امثال قطب‌زاده و ابراهیم یزدی یا بنی‌صدر و خیلی دیگر. بر این اساس تقریبا هر بد و خوبی که بر جنبش‌های هویتی امروزین در غرب (جنبش‌هایی که بر اساس هویت‌های گروهی نژاد و جنسیت و ...عمل می‌کنند) وارد است، بر انقلاب ایران هم وارد است. انقلاب ایران یک انقلاب پست‌مدرن با هویت مذهبی شیعه بود و بر خلاف آنچه گفته می شود صرفا حرکتی ارتجاعی نبوده. البته جنبش‌های مزبور هم در غرب چالش‌های خودشان را بعد از پنجاه سال ایجاد کرده‌اند که ظهور دونالد ترامپ و راست افراطی در آمریکا و غرب نتایج‌اش بوده اند. ما ایرانیان عموما به نادرستی تصور می‌کنیم در چهل-پنجاه سال اخیر فقط در ایران انقلاب شد و در غرب تحولی بنیادین رخ ندارد. واقعیت آنست در خود غرب در این دوران انقلابی مخملین و فرهنگی با ابعاد بسیار گسترده رخ داده است. غرب امروز با غرب پنجاه سال قبل تفاوت‌های بنیادین فرهنگی دارد. نزاکت سیاسی (political correctness) پنجاه سال قبل پدیده‌ای در غرب نبود، امروز یکی از مهمترین موانع آزادی بیان در این کشورهاست که سببش هم البته دست بالا یافتن سیاست‌ورزی هویتی امروز در غرب و خصوصا آمریکاست. اینترنت هم صد البته به گسترش بیش از پیش سیاست‌ورزی هویتی کمک کرده است. این از انقلابات چپ. در طرف راست هم البته انقلابی دیگری رخ داده و آن آنچیزی است که تحت لوای نولیبرالیسم یا آزادسازی اقتصادی و ضعیف کردن دولت رفاه اتفاق افتاد. ظاهرا در «آمریکای ضد انقلاب» (به تعبیر آقایان) چپ و راست تقسیم قوای انقلابی کردند: چپ انقلاب فرهنگی را سامان داد، راست انقلاب اقتصادی را. اثرات منفی و مثبت هردو را هم امروز می‌بینیم. اینکه حاکمان ایران و حزب‌اللهی‌ها مدام به آمریکا ضدانقلاب می‌گویند، ناشی از جهل‌شان در مورد سیاست و اقتصاد و فرهنگ و تاریخ این کشور است.
پی‌نوشت: امروز روز آخر سمینارهای چهارروزه‌ی موسسه رست در ونیز (آنلاین) با موضوع آزادی بیان و موانع آن در دنیای امروز بود که مرا به این تاملات واداشت
برای آشنایی با مفهوم سیاست‌ورزی هویتی در فلسفه سیاسی این مدخل را ببینید.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر