رئیس قوه قضائیه و پایبندی به خرد عمومی

آقای صادق لاریجانی در سخنانی از سوی قوه قضائیه قوه مجریه و وزارت امور خارجه را تهدید کرده اند که نگذارید مقامهای خارجی در ایران با فتنه گران (بخوانید مادر ستار بهشتی) دیدار کنند. همچنین اعتراض کرده اند چرا رئیس سازمان ملل در گزارش اخیرش در مورد ایران خواستار رعایت حقوق بشر و رفع حصر موسوی و کروبی شده، و افزوده اند مسائل داخلی ما ربطی به شما ندارد. در اینکه در ایران دستگاه قضایی مستقل نیست لااقل در میان اهل نظر کسی تردید ندارد، ولی من می خواهم بر اساس نظریه خرد عمومی سخنان جناب لاریجانی را نقد کنم.

در نظر جان رالز قلب دموکراسی قانون اساسی یا به تعبیر او لیبرالیسم سیاسی "خرد عمومی" است. اگر بخواهیم خیلی ساده سازی کنیم خرد عمومی یعنی آنکه گقتار در حوزه عمومی، خصوصا گفتار مقامهای رسمی، باید مطابق موازین عقل باشد. اینکه صرفا گفته شود حکومت باید فلان کار را انجام دهد چون دستور شریعت است، بدون آنکه دلیل عقلانی و معقول برای آن دستور آورده شود، منافی خرد عمومی است. البته هیچ اشکالی ندارد کسی در حوزه غیرعمومی زندگی اش را صرفا بر دستورهای شریعت مبتنی کند.

یکی از مهم ترین مناصبی که گفتارشان طبق اندیشه رالز باید پیرو موازین خرد عمومی باشد گفتار قضات دادگاه قانون اساسی است که در ایران مصداقش گفتار قضای شورای عالی قضایی، من جمله رئیس و سخنگوی قوه قضائیه، و فقهای شورای نگهبان است.
گفتار امروز آیت الله صادق لاریجانی دقیقا منافی موازین خرد عمومی است چون در آن اثری از استدلال عقلانی و معقولی که شایسته حوزه عمومی باشد دیده نمی شود. البته ایشان ممکن است جواب دهند که نظریه هایی از این دست متعلق به غربیان است و در ایران اسلامی محلی از اعراب ندارد. اگر ایشان چنان پاسخی بدهند، باید گفت پس چرا خودشان بخشی از عمرشان را لااقل تا قبل از ورود به مقامات سیاسی در سالهای اخیر، در آموختن علم اصول (که یکی از عقلانی ترین شاخه های علوم اسلامی است)، و فلسفه اسلامی و غربی سپری کردند؟ همه قربانی سیاست شد؟

بی سبب نیست که بدون اصلاح اساسی در قوه قضائیه برقراری دموکراسی در ایران ممکن نیست.