گفتگو در بنیاد علم و هنر استانبول در مورد فلسفه در ایران

دیروز در محل بنیاد علم و هنر (Bilim ve Sanat Vakfi) در استانبول یک سخنرانی داشتم با عنوان "رابطه فلسفه و سیاست در گفتمان روشنفکرانی ایرانی پس از انقلاب 1357". در مورد وضعیت هایدگر و پوپر و هابرماس در ایران صحبت کردم. فکر نمی کردم اینقدر شرکت کننده بیاید، چون فاصله میان مراسم و اعلان تقریبا یک هفته بود. سالن کوچکِ سمینار پر شده بود. اکثریت قریب به اتفاق جوانها بودند؛ یا دانشجوی علوم انسانی، یا استاد. سطح بحثهایی که درگرفت بالا بود و جالب بود که چقدر آرا اندیشمندان ایرانی چون شریعتی و سروش و نصر و شایگان در ترکیه دنبال شده است. کتاب اخیر داریوش شایگان که گویا در مورد انقلابهای عربی نوشته و اگر اشتباه نکنم هنوز به فارسی ترجمه نشده به ترکی توسط یک انتشارات معروف (Metis) ترجمه شده با عنوان Melez Biliniç. مشاهدات من می گوید علاقه به دانستن وضعیت یکدیگر میان ایرانی ها و ترکیه ای ها در سالهای اخیر افزایش یافته است. کاش ما اهمیت بیشتری به ترجمه و معرفی آثار متفکران ترکیه ای بدهیم. 

بعد از مراسم به من گفتند به انتخاب خودت سه تا از کتابهای انتشارات را ما را به عنوان هدیه انتخاب کن. من یکی متن دو زبانه ترکی-عربی تهافت الفلاسفه غزالی را برداشتم، یکی کتاب در مورد داروینیسم اجتماعی در میان روشنفکران عثمانی در نیمه دوم قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم، و دیگری کتابی از ابراهیم کالین که مشاور اردوغان است و تز دکترایش را در آمریکا با سید حسن نصر در مورد ملاصدرا نوشته.

هنگام بازگشت از محل بنیاد باید از قسمت اروپایی استانبول به قسمت آسیایی می رفتیم. سوار متروی مارمارای (Marmaray) که جدیدا از زیر دریا ساخته شده، و حین ساخته شدنش کلی آثار باستانی بیرون آمده، شدیم. طلحا و خلیل ابراهیم، دو استاد جوان و باسوادی که هردو از آمریکا فارغ التحصیل شده و به ترکیه برگشته اند همراه من بودند. قبلش سر میز شام بحث این بود که اردوغان نوعی کودتای نرم کرده درترکیه و همه چیز را در کنترل خودش درآورده. یکی شان رندانه به مارمارای اشاره کرد و گفت اردوغان همین کارها را می کند که رای می آورد. من گفتم حاکمان ما همه چیز را کنترل می کنند، همین کارها را هم نمی کنند. خندیدند.