تصوف نقشبندی و اسلام سیاسی در ترکیه

این روزها دارم کتاب هویت سیاسی اسلامی در ترکیه (Islamic Political Identity in Turkey) نوشته هاکان یاووز (Hakan Yavuz) را می خوانم و خواندش را به کسانی که مباحث روشنفکری دینی و جریانهای اسلامی در ترکیه معاصرعلاقمند هستند توصیه می کنم.

یکی از نتایجی که از مطالعه این کتاب می توان گرفت آنست که تقریبا همان نقشی را که روحانیت شیعه در اسلام سیاسی ایران از دوران مشروطه بدین سو داشته است و تاثیرش را در قالب اسلامگرایی و پسااسلامگرایی از نوع اصولگرا و اصلاح‌طلب و...پس از انقلاب می بینیم، طریقت صوفیانه سنی و ارتدکس نقشبندی هم در ترکیه معاصر داشته است. اسلام جریان نگاه ملی اربکان milli göruş، نهضت فتح الله گولن، و همچنین عدالت و توسعه اردوغان را نمی توان فارغ از تصوف نقشبندی مطالعه کرد. تفاوتها میان روحانیت شیعه و تصوف ارتدکس نقشبندی هم تا حدی تفاوت میان اسلام سیاسی در ایران و ترکیه را توضیح می دهد. مثلا نادر بتوان عالمی دینی در ترکیه یافت که مانند برخی روحانیون شیعه با موسیقی از بیخ و بن مخالف باشد. با اینحال متصوفه رابطه خوبی با فلسفه نداشته اند و این به نظرم در جدی نگرفتن فلسفه حتی از نوع اسلامی در میان متدینان ترکیه موثر بوده است.

پینوشت - دوستان خبر دادند کتاب فوق با عنوان هویت سیاسی اسلامی در ترکیه معاصر توسط آزاد حاجی آقایی (نشر اشاره، 1392) به فارسی ترجمه شده است.