۱۳۹۳ مرداد ۲۶, یکشنبه

نظریه سیاسی امامت و مسئله فوت یا شهادت امام رضا

از آنجا که اندیشه سیاسی پس از انقلاب در ایران بسیار به اندیشه امامت شیعه گره خورده است (بند 5 قانون اساسی جمهوری اسلامی شاهدش)، یکی از مسائلی که توجه بدان می تواند برای رواج عقلانیت انتقادی بسیار مفید باشد، داشتن رویکرد تاریخی به مسئله امامت است. در این زمینه به نظرم کتاب "مکتب در فرآیند تکامل" سید حسین مدرسی طباطبایی نقطه شروع بسیار مناسبی است. همه ما از منابر شنیده ایم که امام رضا را مامون با انگور زهرآلود به شهادت رساند. ولی در این کتاب در بخش بسیار کوتاهی که در مورد واقعه نصب امام رضا توسط مامون به ولایت عهدی خلافت عباسی نگاشته شده عبارت "درگذشت" در مورد رحلت امام رضا آمده است (ص. 42 ترجمه فارسی، انتشارات کویر، 1389). استفاده از آن کلمه که به نظرم توسط مدرس طباطبایی با دقت انتخاب شده، این شائبه را پیش می آورد که براحتی و اطمینان قاطع نمی توان از قتل یا شهادت امام رضا توسط مامون سخن گفت و چه بسا آن حضرت به مرگ طبیعی فوت کرده باشند. این گزینه آخر از قضا با منطق نصب ایشان به ولایت عهدی از سوی مامون چه بیشتر سازگار می نماید (الله اعلم). به علاوه امکانات بسیار محدود پزشکی در آن دوران را در نظر بگیرید که امکان مرگ طبیعی ناشی از مسمویت غذایی (مثلا با انگور) را بسیار بیشتر از امروز می کرده است (ظاهرا خود مامون در مسمومیت ناشی از خوردن خرما هنگام شنا در آبشاری در تارسوس ترکیه امروزی فوت کرده است). 
 


جستجوی کوتاه من در اینترنت نشان داد گویا تاریخهای طبری، ابولفدا، این خلدون، مرآة الجنان،مختصر تاریخ الدول و غیره از داستان مسموم شدن امام رضا توسط مامون با شک و تردید یا تعبیراتی چون «گفته می شود» یاد کرده اند، ولی نتوانستم به منابع اصلی در این زمینه دست یابم.
اگر کسی در برابر این سئوال به حدیث معروف "تمامی ما امامان را شمشیر کشته می شویم یا با زهر(ما منّا إلاّ مقتول أو مسموم)" استناد کند پاسخی در خور به پرسش فوق نداده چون نمی توان براحتی مطمئن شد حدیث فوق را شیعیانی از سر خیرخواهی یا مصالح ایدئولوژیک جعل نکرده باشند.

۱ نظر:

  1. سلام.
    بالاخره بعد مدتها وبتون باز کردم.
    باز میکردم فیلتر بود بعد حوصله نداشتم فیلتر شکن راه بندازم. اما ایندفعه شد!
    میخونم من بعد.

    پاسخحذف